klik op foto hiernaast of hieronder voor de website

DELFTS SYMPHONIE ORKEST

Leden van het Delfts Symphonie Orkest

Programma Muziek in de Bonifatius zondag 27 januari 2013 om 15.00 uur

Peter Gaasterland, dirigent

Programma:

Antonín Dvorák (1841 – 1904)

Serenade (op.44) voor 2 hobo’s, 2 klarinetten, 2 fagotten, contrafagot, 3 hoorns, cello en contrabas (1878)

I.            Moderato quasi marcia

II.           Menuetto: Tempo di minuetto; Trio: Presto

III.          Andante con moto

IV.         Finale: Allegro molto

Pauze

Richard Strauss (1864 – 1949)

Suite (p. 4) voor 2 fluiten, 2 hobo’s, 2 klarinetten, 2 fagotten, contrafagot, 4 hoorns (1884)

I.           Praeludium

II.          Romanze

III.         Gavotte

IV.        Introduction und Fuge

Programmatoelichting

De stukken die u vanmiddag gaat horen zijn beide geschreven voor een klassiek “harmonie-ensemble” - niet te verwarren met een harmonieorkest, wat iets heel anders is - met extra instrumenten. De oorsprong van het harmonie-ensemble ligt in de tweede helft van de 18e eeuw. In die tijd waren er al groepjes van 6 blazers actief die achtergrondmuziek verzorgden bij feesten en banketten van de adel. De Oostenrijkse keizer Joseph II breidde dit aantal uit tot een vaste bezetting van 8 musici: 2 hobo’s, 2 klarinetten, 2 hoorns en 2 fagotten, en rekruteerde voor zijn privé-ensemble de topmusici uit zijn eigen hoforkest. Dit bleek zo goed aan te slaan dat binnen de kortste keren iedere adellijke heerser zo’n ensemble wilde hebben. Er ontstond zodoende ook een enorme vraag naar muziek voor deze bezetting. Zowel grote componisten als figuren van het tweede plan componeerden of arrangeerden muziek voor deze “harmonie”, die desgewenst kon worden uitgebreid met extra instrumenten. Een extra basinstrument zoals contrabas (eventueel contrafagot) werd al snel gebruikelijk, en in latere periodes werden ook wel een trompet of twee fluiten toegevoegd.

De bloeitijd van het harmonie-ensemble omvat grofweg de periode van 1780 tot 1830. De verdere ontwikkeling van de romantische stijl maakte een einde aan de populariteit van blazersensembles binnen de “serieuze” kunstmuziek. Kamermuziek werd langzamerhand synoniem met muziek voor strijkers en / of piano, waarbij nu en dan een enkele blazer mee mocht doen. Aan het einde van de 19e eeuw trok de belangstelling voor het genre weer wat aan, maar pas in de 20e eeuw zouden groepen blazers weer volledig in de gunst komen binnen de “klassieke” kamermuziek.

De Serenade voor Blazers van Antonin Dvorák dateert uit 1878, dus ruim na de bloeitijd van het harmonie-ensemble. Waarom Dvorák juist voor deze bezetting componeerde weten we niet; wel zeker is dat zijn vaderland Bohemen in het verleden veel componisten had voortgebracht die hadden geschreven voor dit genre. In ieder geval produceerde hij met deze Serenade een meesterwerk. Juist in deze periode van zijn leven begon Dvorák de invloeden van de Tsjechische volksmuziek in zijn composities te verwerken en dat geeft ook aan deze serenade veel energie en frisheid. Brahms schreef over het stuk aan zijn vriend Joseph Joachim: “Kijk eens naar Dvorák’s Serenade voor Blazers; ik hoop dat je er net zo van zal genieten als ik. Het is moeilijk om een mooiere, meer verfrissende indruk van werkelijk overvloedig en charmant creatief talent te ontdekken. Laat het aan je voorspelen; ik weet zeker dat de spelers er ook van zullen genieten.”

Van een nog latere datum, namelijk uit 1884, is de Suite in Bes voor blazers van Richard Strauss. Het is niet het eerste stuk (en ook niet het laatste) dat Strauss schreef voor groot blazersensemble. In 1881 had hij al zijn Serenade voor blazers geschreven, een werk dat tegenwoordig populairder is dan de Suite. Met deze Serenade had de jonge componist veel indruk gemaakt, ook op de beroemde dirigent Hans von Bülow en diens vriend, de uitgever Eugen Spitzweg. Bülow en Spitzweg gaven Strauss de opdracht om een nieuw, dit keer ambitieuzer stuk voor dezelfde bezetting te schrijven. Strauss reageerde enthousiast en ging meteen aan het werk. Het was de bedoeling dat het hoforkest van Meiningen, het orkest van Von Bülow, de première zou verzorgen wanneer het tijdens een tournee München zou aandoen, Strauss’ woonplaats. Later vernam Strauss dat het de bedoeling was dat hij zelf het orkest zou dirigeren, en dat hij geen enkele gelegenheid tot repeteren zou hebben. Voor de duidelijkheid: Strauss had nog nooit in het openbaar gedirigeerd! Strauss schreef later over het gebeuren:

“De matinee ging zoals het ging. Ik dirigeerde mijn stuk in een soort van roes: alles wat ik me ervan herinner is dat er geen complete rotzooi van maakte, maar ik kan verder absoluut niet zeggen waar het op leek”.

Strauss’ debuut als dirigent moet echter indruk hebben gemaakt want Von Bülow maakte Strauss assistent-dirigent van zijn orkest, een grote eer voor iemand van 21 jaar. Een jaar later nam Von Bülow ontslag in Meiningen, en Strauss volgde hem op als chef-dirigent. Zo legde de Suite voor Blazers de grondslag voor een lange en grootse carrière als dirigent.

Peter Gaasterland

Peter Gaasterland (1957) kreeg op twaalfjarige leeftijd zijn eerste fagotlessen van Frans Odijk. Slechts twee jaar later werd hij benoemd als eerste fagottist in het Nationaal Jeugd Orkest en weer twee later trad hij voor het eerst als solist op in de Sinfonia Concertante van W.A. Mozart. Hierna studeerde hij aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam bij Brian Pollard en John Mostard, waar hij in mei 1980 het diploma uitvoerend musicus met aantekening kamermuziek behaalde. Nog tijdens zijn conservatoriumstudie werd hij in 1977 benoemd als fagottist in het Utrechts Symfonie Orkest en een jaar later als eerste fagottist in het Radio Symfonie Orkest (1978-1991). Hij heeft opgetreden in het T.V. programma “Jonge mensen op het concertpodium” als solist in het concertino van Ferdinand David en was deelnemer aan het A.R.D. concours te München in 1984. Vanaf 1991 is hij werkzaam als solofagottist in het Residentie Orkest. Met deze orkesten heeft hij meerdere keren als solist opgetreden in de belangrijkste fagotconcerten onder dirigenten als bijv. Kenneth Montgomery, Jean Fournet, Jaap van Zweden, Evgenii Svetlanov, Matthias Bamert, Jan Willem de Vriend.

Als kamermusicus is hij actief in wisselende formaties en speelt hij regelmatig met vooraanstaande musici op nationale- en internationale festivals. Sinds 1993 vormt hij een duo met de pianiste Mariken Zandvliet.

In september 2001 is Peter Gaasterland begonnen met de studie orkestdirectie bij Jan Stulen. Aanvankelijk in Maastricht en later aan het conservatorium van Rotterdam, waar hij in juni 2006 zijn eindexamen behaalde met een uitvoering van het Requiem van Verdi in de Maria van Jesse kerk te Delft. Tijdens deze uitvoering dirigeerde hij het Delfts Symfonie Orkest, waar hij m.i.v. 2004 als vaste dirigent is benoemd. Sinds september 2010 verzorgt Peter Gaasterland lessen orkestdirectie aan het conservatorium van Zwolle.

Delfts Symphonie Orkest

Het Delfts Symphonie Orkest, opgericht in 1919, bestaat uit ca. 75 gevorderde amateurmusici. Het orkest staat sinds 2004 onder leiding van Peter Gaasterland. Minimaal twee keer per jaar wordt een eigen concert verzorgd. Het DSO legt zich toe op het spelen van de grote symfonische werken van onder anderen Brahms, Tsjaikovsky, Mahler, Bruckner, Sjostakovich, Sibelius en Dvorák. Ook begeleidde het orkest gerenommeerde solisten als Rian de Waal, Marion van den Akker, Liza Ferschtman, Ilona Timchenko en Mikhail Zemtsov.

Naast de eigen concerten begeleidt het DSO ook regelmatig koren uit de omgeving.

Het DSO repeteert op woensdagavond van 20:00u tot 22:30u in de Hofkerk, Cort van der Lindenstraat 1, Delft. Speelt u een instrument en heeft u belangstelling om mee te spelen? Neemt u dan contact op met het bestuur: e-mail: secretaris@hetdso.nl of bezoek de website www.hetdso.nl. Op die website is ook informatie te vinden over komende programma’s.

Het concert vindt plaats in het kader van de concertserie ‘Muziek in de Bonifatius’ aan de Van Vredenburchweg 69 in Rijswijk. Het begint om 15.00 uur en duurt een uur. De toegang is gratis. Na afloop is er een deurcollecte en de mogelijkheid een glaasje te nuttigen.

 HOME